Kara Delikler: Devası Yıldızların Öfkesi

         

Evrende milyarlarca yıldızın oldu tahmin edilmektedir. Öyle ki, bilim adamları eğer gözlerimiz çok daha hassas olsaydı, geceleri gök yüzüne baktığınızda tek bir karanlık nokta bile göremeyeceğinizi, her tarafın yıldızlarla kaplı olduğunu göreceğimizi söylemektedir. Bu yıldızlardan bağzıları, çok büyük olan güneşimizden binlerce kat daha büyüktür. Bu devasa yıldızların ölmesini hiç istemezsiniz. Çünkü eğer ölürlerse bir canavar meydana gelmiş olacaktır, Kara Delikler...

             Her yıldız öldüğü zaman kara delik oluşmaz. Bir kara deliğin oluşması için güneşten daha da büyük yıldızların ölmesi gerekir. Peki ya bu yıldızlar neden ölür ?

 Biliyorsunuz yıldızlar bir ateş topu gibidir. Bu ateşin yanması için yakıta ihtiyaç vardır. Çoğu yıldız enerjisini  Hidrojen-Helyum döngüsünden elde eder. Yıldızlar bu döngüyü milyarlarca yıl sürdürmektedir. Fakat bir süre sonra helyuma dönüşen hidrojenler bir daha hidrojen olamamaya başlar. Bunun sonucunda yıldız artık ölmektedir. Büyük ihtimalle şu soruyu sorabilirsiniz: Büyük yıldızlar ölünce neden kara delik oluşur? Bunun cevabı şudur:

• Biliyorsunuz ki çok sıcak cisimler hareketlenip merkezden uzaklaşmaya çalışmaktadır. Yıldızların yüzeyleri de çok sıcaktır. Peki ya yıldız bu kadar sıcaksa neden ateş gibi dağılmamaktadır ? Çünkü yıldızların kütle çekim kuvveti merkeze doğru çok büyümektedir. Dağılma isteğinde olan bu ateş topu kütle çekim kuvveti ile dengelenip dağılmadan durmaktadır. Ama bu yıldızın yakıtı bitip sıcaklığı düşmeye başlarsa ne olur ? İşte o zaman kütle çekim                                                                            kuvveti galip gelerek yıldız büzülmeye başlar. 

Peki bu büzülme sonucu mu oluşur kara delik ? Hayır, Şöyle ki:

• Yıldız büzülmeye başlayınca aşırı şekilde ısınmaya başlar. Bir süre sonra yıldız bu büzülme ve ısınma sonucu dayanamaz ve bir başka fenomen olan süpernova gerçekleşir, yani yıldız patlar. Yıldızın patlamasının ardından dış katmanı uzaya saçılır ve uzaya saçılan bu dış katman nebula oluşturur.. Nebulalar hakkında bir makalemiz sitede mevcuttur. 
  

Eee, şimdi yıldız patladı, peki ya sonra ? Sonrası:

• Patlamanın merkezinde yıldızın çekirdeği bulunmaktadır. Bu çekirdek, kütle çekim kuvvetinden dolayı kendi içine doğru büzülmeye başlar. Öyle büzülür ki, yıldızın çekirdeği madde özelliğini kaybeder. O devasa ateş topunun genişliği şimdi 2-3 kilometre olacak kadar küçülmüştür.  Çok küçük bir hacme sıkışan bu devasa kütle uzayı bükmekle kalmayıp deler. Bu uzayı bükme ve delme olayını Einstein Genel Görelilik Teorisinde açıklamıştır. Biz de bu teoriyi derleyip, rahatça anlayabileceğiniz bir makale hazırladık. Buraya tıklayarak okumanızı kara delikleri eksiksiz biçimde anlayabilmeniz için şiddetle tavsiye ediyorum.

• Oluşan karadeliğin çekim kuvveti o kadar güçlüdür ki ışık bile kaçamamaktadır. Eğer bir cismin ışığı bize ulaşmazsa siyah gözükür. Bu yüzden bu cisimlere Kara, uzayı deldiği için de Delik denmektedir. Kara Delikler bu yüzden böyle adlandırılmaktadır.

• Einstein Genel Görelilik teorisinde bir cismin yüksek kütle çekim kuvvetine mağruz kalırsa zamanın o cisim için daha yavaş akacağını açıklamıştır. Kara Deliklerin kütle çekim kuvvetine büyük demek onlara hakaret olur. Kara deliklerin kütle çekiminin büyüklüğü bambaşka bir boyuttadır. Bu yüzden kara deliklerde zaman yavaşlamaktan öte, durmaktadır.

• Ayrıca uzayı deldiği için kara deliğin içine girerseniz bir solucan deliğin içinden geçer ve evrenin bambaşka noktasına düşerseniz. Tabi şanslıysanız. Bir diğer ihtimal de zamanda yolculuk yapmış  ya da paralel evrene geçmiş olmanızdır.

• Kara Deliklerin devasa kütle çekim kuvvetine sahip olduğunu söylemiştik . Bu konuda iki örnek daha verelim. Devasa yıldızların yanında bir toz parçası gibi kalan kara delikler, en büyük yıldızı bile milyonlarca kilometre öteden kendi içine doğru çekmeye başlayacaktır. Bir süre sonra devasa yıldızın bir zamanlar var olduğu konusunda hiç bir kanıt ortada kalmayacaktır. Kara deliklerin gücünü açıklayan bir diğer örnek de bağzı galaksilerinin merkezinde bulunup, tüm galaksideki yıldızları çevresinde döndürmesidir.  Tüm galaksinin boyutunu bir dünya boyutu olarak kabul ederseniz, bir elektron kadar bile olmayan kara delik tüm galaksiyi emri altına almaktadır.

• Kara deliklerin en büyük cisimleri bile içine çektiğini söyledik. Peki bu cisimlere ne olmaktadır. Evrende hiç bir madde yoktan var olmaz, var olan madde de yok olmaz. Kara deliklere giren maddeler ilk önce parçalanır. Parçalanan bu maddeler Solucan Deliğinde geçerek Beyaz Delik olarak adlandırılan bir başka delikten dışarı püskürtülür. Yani bir Kara deliğin varlığı, evrenin bir başka tarafında bulunan beyaz deliğin ve karadelikle beyaz deliği birleştiren bir solucan deliğinin var olduğuna işarettir.

Üstteki açıklığı kara delik sayarsak alttaki açıklık beyaz deliktir. Bu iki açıklığı birleştiren yer de solucan deliğidir.

Evrendeki hiç bir cismin varlığı sonsuza kadar sürmeyeceği bir gerçektir. Kara Deliklerin de ömürleri vardır. Kara delikler radyasyon yayarak kütlesini milyarlarca yılda kaybetmektedir. Kara deliğe kütle kaybettiren bu olaya, Einstein'ın omuzlarından yükselen bir başka kişi olan Stephan Hawking tarafından keşfedilen, Hawking Işıması denmektedir.

Benim için yazması gerçekten keyifli olan bir başka yazının daha sonuna geldik. Umarız aynı keyifi siz de almışsınızdır. Bir başka yazımızda daha görüşmek üzere, hoşça kalın.